Gramatica occitana d'Alibèrt

Fac-simil dels volumes I e II publicats en 1935 e 1937

Una òbra fondamentala

La Gramatica occitana segon los parlars lengadocians, mai sovent coneguda coma la Gramatica occitana d’Alibèrt, foguèt una de las òbras fondamentalas per la fixacion de la grafia dicha "classica" de l'occitan.

Aquela gramatica pareguèt çò primièr en tròces dins la revista Òc. En 1935 la Generalitat de Catalonha, per mejan de l'Oficina de Relacions Meridionals e la Societat d’Estudis Occitans de Tolosa. La Guèrra civila espanhòla ne geinèt la difusion. En 1937 se’n publiquèt lo segon volume. D’aquestes dos primièrs volumes l’Institut d’Estudis Araneses-Acadèmia Aranesa de la Lenga Occitana n’a publicat los fac-simil.

Calguèt esperar 1976 que se sortiguèsse una edicion novèla e revisada deguda a Ramon Chatbèrt, editada pel Centre d'Estudis Occitans de l'Universitat Pau Valèri de Montpelhièr. En 2000 l'Institut d'Estudis Occitans e l'Institut d'Estudis Catalans la tornèron estampar.

Una gramatica descriptiva e prescriptiva

La Gramatica occitana a marcat prigondament lo movement renaissentista occitan. La referéncia explicita d'Alibèrt per sa gramatica èra la Gramàtica catalana de Pompeu Fabra e l'autor voliá que son òbra aguèsse lo meteis resson social que la del Pompeu Fabra. La gramatica d'Alibèrt a qualques caracteristicas que ne fan una òbra màger: 

• Es escricha en occitan.
• Es una gramatica descriptiva dels parlars lengadocians.
• Es l'òbra qu'es a la basa del desvolopament de la grafia classica (e mai se n'es pas a l'origina).
• Es una gramatica prescriptiva (ditz las formas que cal emplegar e las que cal pas) que fonda la nòrma classica de l'occitan e qu'a per ambicion d'èsser a la basa d'una lenga literària. Es aquela caracteristica que noiriguèt la polemica a l'entorn de l'òbra, ajudada pel ton categoric de l'autor.
• Es una òbra qu'anticipa las aplicacions possiblas a d'autres dialèctes occitans que lo lengadocian, e que se fonda sempre sus una concepcion globala de la lenga occitana.

L'òbra es a l'origina de la difusion de la grafia classica e de la nòrma classica, amb las adaptacions de Pèire Bèc pel gascon o de Robèrt Lafont pel provençal. Tanben es la font de las principalas temptativas d'estandardizacion del lengadocian, que sián las de Jacme Taupiac, de Rogièr Teulat o de Patric Sauzet.

A mai de son prètzfach normatiu, l'òbra d'Alibèrt es plan rica en informacion dialectala.